Sẽ ưu tiên triển khai các dự án nào?

Theo tờ trình của Bộ GTVT ngày 31.3, đề án cao tốc Bắc – Nam có tổng mức đầu tư (TMĐT) sơ bộ khoảng 312.435 tỉ đồng, trong đó có 3 phương án và Thủ tướng Chính phủ đã ưng chuẩn phương án 2 với vốn Nhà nước trong thời đoạn 2016 – 2020 khoảng 55.000 tỉ đồng.

Với phương án này, bộ sẽ thực hành phóng thích mặt bằng (GPMB) toàn tuyến, đầu tư tuyến cao tốc Bắc – Nam với chiều dài thời đoạn 1 (từ 2017 đến 2022) khoảng 684km gồm các đoạn Cao Bồ (Nam Định) – Bãi Vọt (Hà Tĩnh), đoạn Cam Lộ (Quảng Trị) – Tuý Loan (Đà Nẵng) theo cách thức BT, đoạn Cam Lâm (Khánh Hoà), ĐT655B – Dầu Giây (Đồng Nai).

Trong đó, bộ dự định xây đắp mới đoạn Mai Sơn (Ninh Bình) – Bãi Vọt (Hà Tĩnh), đoạn Cam Lâm (Khánh Hoà, ĐT655B) – Phan Thiết (Bình Thuận) và Cam Lộ (Quảng Trị) – La Sơn (Thừa Thiên – Huế) theo cách thức BT với diện tích 4 làn xe (chiều rộng đường 17m), đoạn Phan Thiết (Bình Thuận) – Dầu Giây (Đồng Nai) với diện tích 4 làn xe (chiều rộng 25m) với tổng chiều dài 603km, mở mang đoạn Cao Bồ (Nam Định) – Mai Sơn (Ninh Bình), đoạn La Sơn (Thừa Thiên – Huế) – Tuý Loan (Đà Nẵng) từ diện tích 2 làn xe lên 4 làn xe với chiều dài 81km. Với tiền hỗ trợ từ trái phiếu chính phủ, Bộ GTVT sẽ thực hành GPMB, hỗ trợ tái định cư toàn thể dự án theo diện tích quy hoạch tổng chiều dài khoảng 1.204km (trừ đoạn Cam Lộ – La Sơn và La Sơn – Tuý Loan).

Trong thời đoạn 2 (dự định từ 2023 đến 2028), sẽ tiến hành đầu tư các đoạn còn lại để thông tuyến cao tốc Bắc – Nam gồm đoạn Bãi Vọt – Cam Lộ, Quảng Ngãi – Cam Lâm với diện tích 4 làn xe cùng tổng chiều dài 688 km. Dự kiến TMĐT 103.196 tỉ đồng trong đó vốn Nhà nước hỗ trợ 44.456 tỉ đồng vốn nhà đầu tư 58.740 tỉ đồng.

Giai đoạn 3 (dự định sau 2028) hoàn chỉnh toàn tuyến theo diện tích quy hoạch với TMĐT khoảng 69.123 tỉ đồng.

Trao đổi với báo Lao Động, ông Phạm Hữu Sơn – Tổng Giám đốc TCty Tư vấn kiến tạo GTVT (TEDI – doanh nghiệp tham vấn lập dự án) cho biết dự án sẽ ưu tiên một số đoạn chi tiết, ngoài Bắc là từ Ninh Bình đến Bãi Vọt (Hà Tĩnh) nối QL8 còn trong Nam từ Dầu Giây đến Cam Ranh. Theo ông Sơn, nếu kỳ này Quốc hội ưng chuẩn y các cơ dè bỉu rút gọn một số thủ tục lựa chọn nhà đầu tư thì sang năm 2018 có thể khởi công cùng lúc các dự án ở hai đầu giang sơn. Ông Sơn cho hay Tedi đã khởi đầu triển khai kiến tạo kỹ thuật cho các dự án và tổng mức đầu tư phải được kiểm soát, tính chuẩn ngay từ đầu để cung cấp cho các nhà đầu tư những con số tương đối hoàn chỉnh để đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Vướng nhất vẫn là cơ dè bỉu

Bộ GTVT và các chuyên gia phản hồi việc Chính phủ ưng chuẩn chi 55.000 tỉ đồng từ nguồn trái phiếu và hợp nhất GPMB toàn tuyến là một bước ngoặt quan yếu, nếu không muốn nói là chưa có tiền lệ nhưng cơ dè bỉu cũng như việc thú vị vốn đầu tư khác biệt là từ các nhà đầu tư nước ngoài vẫn còn là bài toán khó giải.

Trong phương án trình Chính phủ, Bộ GTVT yêu cầu chia thành các dự án chủ quyền để doanh nghiệp triển khai và chuẩn y chỉ định thầu các gói thầu tham vấn tham dự lập dự án đầu tư, chỉ thành lập một hội đồng giám định quốc gia giám định từ chủ trương đầu tư và tất cả các dự án đầu tư để các thành viên hội đồng theo dõi từ đầu.

Bộ cũng kiến nghị Chính phủ chuẩn y cung cấp các bảo lãnh về doanh thu tối thiểu, cam kết chuyển đổi ngoại tệ… cho một dự án thể nghiệm để kêu gọi nhà đầu tư nước ngoài…

Về lợi nhuận của chủ đầu tư, bộ kiến nghị chuẩn y xác định mức lợi nhuận trên phần vốn chiếm hữu của nhà đầu tư để tính toán phương án tài chính ban sơ là 14%/năm và mức lợi nhuận chính thức được xác định ưng chuẩn y đấu thầu.

Trao đổi với báo Lao Động, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết dù Chính phủ đã gật đầu với phương án hỗ trợ 55.000 tỉ đồng nhưng bộ vẫn phải hoàn thành cả 3 phương án để trình Quốc hội và chỉ khi Quốc hội quyết thì mới chính thức triển khai.

“Vướng nhất bây chừ vẫn là cơ dè bỉu, cơ dè bỉu không ưng chuẩn y thì cũng không giải quyết được vấn đề gì vì không huy động được vốn của nhà đầu tư thì cũng khó và vốn nước ngoài rất quan yếu vì các nhà đầu tư trong nước đã khởi đầu nản” ông Trường phản hồi.

Còn theo ông Phạm Hữu Sơn, các nhà đầu tư hiện đang chờ sự ưng chuẩn của Quốc hội, ngoài chuyện tiền còn là cơ dè bỉu và chưa chắc Chính phủ đã đồng ý. Theo ông này, đây là một trong những nút thắt lớn nhất.

Cùng ý kiến, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng vấn đề lớn nhất của các dự án BOT khái quát và đề án cao tốc Bắc – Nam nói riêng là tắc vốn. “Ngân hàng không cho vay nữa vì với cơ dè bỉu như thế này nhà băng cảm thấy làm không hiệu quả nên thiếu vốn vô cùng mà có vốn đâu mà đầu tư” – chuyên gia này phản hồi.

Các chuyên gia phản hồi khi lực của các nhà đầu tư trong nước đã đến hạn, rất cần huy động vốn từ nước ngoài nhưng kèm theo đó sẽ là nhiều điều kiện và Bộ GTVT cũng như Chính phủ cần cân nhắc trước khi quyết định rút cuộc.

Theo Khánh Hòa

Lao Động