Tách thửa ở Bình Chánh: Vẫn tiếp tục bị ách!
“Sau khi Bộ TN&MT chỉ dẫn, chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) huyện đã trả giấy tờ cho từng người dân để thực hành. Do đó chi nhánh chưa có cơ sở thống kê bao nhiêu trường phù hợp đã được giải quyết”. Ông Huỳnh Công Thanh, Giám đốc Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh, cho biết về gần 300 giấy tờ xin tách thửa từng bị Sở TN&MT TP.HCM trả về không giải quyết vào năm 2016. Vụ việc này gây bức xúc cho người dân và sức ép cho cơ quan quản lý quốc gia trong thời kì dài.
Bị ách khi chuyển qua Sở TN&MT
Ông Nguyễn Hữu Phong mua mảnh đất có quy mô 63 m2 tại xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh. Mảnh đất này bên bán được cấp giấy đạt đề xuất quyền sử dụng đất (GCN) với mục tiêu đất nông nghiệp và bán một phần cho ông bằng giấy tay. Ông Phong nộp giấy tờ xin cấp GCN cho mảnh đất nói trên và nộp kèm theo GCN của bên bán để cơ quan cấp giấy thực hành giảm quy mô đất của người này. Tuy nhiên, ông nhận được thông tin của Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh cho hay lâm thời không giải quyết giấy tờ cho ông theo lãnh đạo của Sở TN&MT để chờ chỉ dẫn.
Không chỉ riêng trường phù hợp ông Phong, có 285 trường phù hợp có thủy chung trạng pháp lý như vậy (mua hoặc nhận tặng cho bằng giấy tay một phần thửa đất đã có GCN) cùng bị ách lại như trên tại huyện này.
Vấn đề là trước đó, các giấy tờ trao đổi giấy tay tương tự như trên đều được huyện Bình Chánh giải quyết cấp giấy cho bên mua và chỉnh giảm quy mô đất trên GCN của bên bán. Chỉ tới thời đoạn chuyển giao thẩm quyền cấp GCN từ UBND quận, huyện cho Sở TN&MT theo quy định tại Luật Đất đai 2014 (TP.HCM triển khai từ 1-7-2015) thì sở này ách lại giấy tờ.
Giải thích lý do, Phó Giám đốc Sở TN&MT Trần Văn Thạch cho rằng khoản 2 Điều 82 Nghị định 43/2014 và Thông tư 20 có quy định về lớp lang thủ tục cấp GCN cho trường phù hợp trao đổi giấy tay trước ngày 1-7-2014 mà bên bán không trao GCN của mình. Theo đó, cơ quan cấp giấy sẽ hủy GCN đã cấp cho bên bán bằng một thủ tục hành chính. Tuy nhiên, trường phù hợp bên bán giao nộp GCN thì chưa quy định. Luật có chuẩn y cập nhật tên người mua vào GCN gốc hay thu hồi chỉnh lý giảm quy mô trên GCN gốc khi cấp giấy cho bên mua hay không thì tới nay chưa được làm rõ. Đây là lý do Sở TN&MT trả lại giấy tờ.
Xử vi phạm xong mới được tách
Nhận được thông tin của Sở TN&MT cùng danh sách 285 giấy tờ bị trả về, Phòng Tư pháp huyện Bình Chánh đã có văn bản gửi Sở Tư pháp trình bày về bức xúc của người dân. Trưởng phòng Tư pháp huyện Bình Chánh, ông Lâm Tấn Trí, cho rằng lý do Sở TN&MT lâm thời ngưng giải quyết là chưa ăn nhập, tạo bức xúc, khiếu nại trong dân do phần nhiều đã thực hành xong trách nhiệm tài chính. “Tại thời điểm chờ Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất sắp đặt lại thì UBND huyện vẫn giải quyết cho các trường phù hợp này” – ông Trí công bố. Tiếp tới, Sở Tư pháp công ty cuộc họp với các công ty thúc đẩy. Các bên phù hợp nhất đề xuất Sở TN&MT sớm tham vấn TP hướng xử lý và có văn bản chỉ dẫn huyện Bình Chánh.
Sau đó Sở TN&MT hỏi quan điểm Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT). Tháng 7-2016, Tổng cục Quản lý đất đai có văn bản phản hồi. Theo đó, trường phù hợp trao đổi giấy tay một phần thửa đất mà bên bán giao nộp GCN như 285 giấy tờ nói trên cũng được ứng dụng theo khoản 2 Điều 82 Nghị định 43 như trường phù hợp người bán không giao nộp GCN. Tuy nhiên, Tổng cục chú ý trong trường phù hợp trao đổi một phần thửa đất mà có một thửa tách ra không đảm bảo quy mô tối thiểu thì không giải quyết tách thửa, cấp giấy. Ngoài ra, đề xuất người sử dụng đất phải sử dụng đất đúng mục tiêu tại GCN được cấp. Trường phù hợp tự chuyển mục tiêu sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở thì phải xử lý vi phạm theo Luật Đất đai và Nghị định 102/2014. “Việc cấp giấy chỉ thực hành sau khi giải quyết xong việc xử lý vi phạm này và phải đảm bảo nguyên lý đúng quy hoạch” – Tổng cục nhắc nhở.
Trao đổi với PV Pháp Luật TP.HCM, ông Huỳnh Công Thanh, Giám đốc Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh, cho biết việc xử lý vi phạm thuộc thẩm quyền của cấp xã nhưng theo ông biết thì việc xử lý không có vướng mắc bởi phần nhiều đã hết thời hiệu xử phạt vi phạm theo Nghị định 102. Tuy nhiên, đối chiếu khoản 2 Điều 8 Nghị định 102, trường phù hợp tự chuyển mục tiêu đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp ngoài cơ chế phạt chính là tiền còn giải pháp khắc phục hậu quả. Theo đó, người vi phạm phải khôi phục lại tình trạng của đất trước khi vi phạm.
Sở TN&MT: Vướng không chỉ ở thủ tục
Theo Sở TN&MT, qua đánh giá thực địa, hiện trạng thực tại các khu đất hiện không còn sử dụng đất nông nghiệp, đã san lấp mặt bằng thành đất ở, một số khu vực cắm mốc phân lô, việc chuyển nhượng thực hành bằng giấy tay với quy mô nhỏ dưới hạn mức tách thửa theo quy định. Từ đó sở này cho rằng vướng mắc không chỉ nằm ở thủ tục mà cốt tử là hiện trạng đất không còn giống mục tiêu trong GCN gốc (phần nhiều là đất nông nghiệp) và quy mô chuyển nhượng một phần không đảm bảo quy mô tối thiểu để tách thửa.
Như vậy, nếu thực hành đúng theo đề xuất của Tổng cục Quản lý đất đai và quan điểm của Sở TN&MT, không ít trường phù hợp trong danh sách 285 giấy tờ xin tách thửa tiếp tục bị ách bởi vướng mắc về quy mô đất nhỏ hơn quy mô tối thiểu, phải trả lại hiện trạng đất nông nghiệp.
Theo rà soát phân loại của Chi nhánh VPĐKĐĐ huyện Bình Chánh khi công bố Sở TN&MT, trong 285 trường phù hợp chuyển nhượng một phần thửa đất xin tách thửa bị sở này trả về thì có 110 trường phù hợp không đổi thay hiện trạng đất, 175 trường phù hợp có đổi thay hiện trạng đất.
Theo Cẩm Tú
Pháp Luật TPHCM
